Προβολή Μικρού Μήκους Ταινιών | Χώρα, σε βλέπω

ΑΙΘΟΥΣΑ Α

Χώρα, σε βλέπω: Από 31 Μαρτίου έως 4 Απριλίου 2022

ΚΥΡΙΑΚΗ 03/04

19:00 Η ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ ΡΟΒΗΡΟΣ ΜΑΝΘΟΥΛΗΣ, 1960, 28´

          ΘΗΡΑΪΚΟΣ ΟΡΘΡΟΣ ΚΩΣΤΑΣ ΣΦΗΚΑΣ & ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΡΝΕΣ, 1968, 22´

          ΟΙΚΟΠΕΔΟ ΘΟΔΩΡΟΣ ΜΑΡΑΓΚΟΣ, 1971, 13´

          ΣΤΑ ΤΟΥΡΚΟΒΟΥΝΙΑ ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΞΑΝΘΟΠΟΥΛΟΣ, 1982, 23´

          ΑΘΗΝΑΙ ΕΥΑ ΣΤΕΦΑΝΗ, 1995, 40´

ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ του Ροβήρου Μανθούλη | 1960 | 28´ | Παραγωγοί: Ροβήρος Μανθούλης, Φώτης Μεσθεναίος, Ηρακλής Παπαδάκης | Σενάριο: Ροβήρος Μανθούλης σε συνεργασία με τον αρχαιολόγο Γιάννη Μηλιάδη | Διεύθυνση Φωτογραφίας: Φώτης Μεσθεναίος.
Αφηγείται ο Γιάννης Μηλιάδης. 

Μορφωτικό ντοκιμαντέρ των Ροβήρου Μανθούλη, Φώτη Μεσθεναίου και Ηρακλή Παπαδάκη γυρισμένο υπό την αρχαιολογική καθοδήγηση του Γιάννη Μηλιάδη, Διευθυντή του Μουσείου της Ακροπόλεως, ο οποίος είναι και αφηγητής. Αποτελεί μια θαυμαστής συνέπειας χαρτογράφηση του χώρου της Ακρόπολης, στα αντικείμενα, τους χώρους, την εικονογραφία, την σύνδεση με την ιστορία και με την παράδοση. Από τις εναρκτήριες στιγμές και την παρουσίαση της περιπλοκότητας και της ιδιαιτερότητας της θέσης της, και μέσα από την παρουσίαση κάθε εντυπωσιακής λεπτομέρειας, αλλά και ενός ευρύτερου καλλιτεχνικού πλαισίου, το φιλμ μας ταξιδεύει στο χρόνο συνδέοντας τους αιώνες δόξας της αθηναϊκής ιστορίας με το σήμερα, με το μνημείο να καδράρεται όχι μόνο ως το λαμπερό μνήμα ενός παλιού πολιτισμού, αλλά και ως προς την τωρινή θέση του, πάνω από μια μεγάλη, σύγχρονη πόλη. Σε μια εποχή που έργα του Ροβήρου Μανθούλη βραβεύονταν και ταξίδευαν ήδη στο εξωτερικό κι ο ίδιος ως μέλος της Ομάδας των 5 προωθούσε παθιασμένα την τέχνη του ντοκιμαντέρ και την εκπαίδευση του κοινού, η «Ακρόπολη» βρήκε διανομή με έναν αξιομνημόνευτο τρόπο, μέσα από μια προβολή της στο Μουσείο Μετροπόλιταν της Νέας Υόρκης που οδήγησε στην πώλησή της σε σειρά πανεπιστημίων στην Αμερική και τον κόσμο.

Η ταινία θα προβληθεί σε ψηφιακή κόπια (DCP) με αγγλικούς υπότιτλους, οι οποίοι ενσωματώθηκαν στο πλαίσιο της δράσης «Χώρα, σε Βλέπω».

ΘΗΡΑΪΚΟΣ ΟΡΘΡΟΣ των Κώστα Σφήκα & Σταύρου Τορνέ | 1968 | 22´ | Παραγωγοί: Σταύρος Τορνές, Γιώργος Σαμιώτης | Σενάριο: Κώστας Σφήκας | Διεύθυνση Φωτογραφίας: Γιώργος Πανουσόπουλος | Μοντάζ: Πάνος Παπακυριακόπουλος | Ήχος: Κώστας Σφήκας | Παραγωγή: Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου.
Βραβεία / Διακρίσεις / Συμμετοχές σε Φεστιβάλ: Βραβείο Καλύτερου Ντοκιμαντέρ Μικρού Μήκους Ταινίας, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 1968. 

Μια «οπτική κοινωνική έρευνα» πάνω στη Σαντορίνη την εποχή που η πρωτόγονη αγροτική οικονομία δίνει σταδιακά τη θέση της στην ανερχόμενη τότε βιομηχανία του τουρισμού. Οι εξαθλιωμένοι και υποσιτισμένοι κάτοικοί της αντιπαραβάλλονται στην υποβλητική ομορφιά του νησιού με ηχητικό φόντο τους ψαλμούς του Όρθρου. Γυρισμένο στο νησί το καλοκαίρι του ᾽67, κατά την έναρξη της δικτατορίας, το μικρού μήκους φιλμ μέσα από τη δύναμη της αντίστιξης των εικόνων και της μουσικής ξεφεύγει από τα όρια ενός απλού λαογραφικού ντοκιμαντέρ και παρουσιάζεται ως ένα στοιχειωτικό πορτρέτο μιας κοινωνίας δύο ταχυτήτων, σαν δυσοίωνο όραμα ενός μέλλοντος που ήδη εξαπλωνόταν.

«Έπρεπε να δέσουν σε μια ενότητα τραγικά, σατιρικά, επικά, λυρικά στοιχεία, να απαλλαγούν από οποιονδήποτε νατουραλιστικό χειρισμό στην ηχητική πλαισίωση, ν' αποκτήσουν μουσική έκφραση που να πηγάζει από την παράδοση αλλά που να είναι συγχρόνως σημερινή αντιμεταφυσική κραυγή του πάσχοντος», λένε οι δύο σκηνοθέτες, για αυτή την μέχρι σήμερα σπάνια και ευτυχή κινηματογραφική συνάντηση. Το ηχητικό τοπίο της ταινίας μετατρέπεται έτσι σε ένα πλαίσιο αντιπαραβολής και έκθεσης. Σε συνδυασμό με την ιδιαίτερη χρήση του μοντάζ και της φωτογραφίας, η ταινία οδηγεί τον θεατή σε μια βαθιά, συγκλονιστική διαδρομή παρατήρησης. Ρημαγμένοι πληθυσμοί, μια ολόκληρη τάξη στην υπηρεσία της ραγδαίας τουριστικής ανάπτυξης, σε ένα αιχμηρά πολιτικό έργο-προπομπό του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου, που θα ερχόταν με τη Μεταπολίτευση. Η ταινία αγοράστηκε μεταξύ άλλων και από το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης (ΜΟΜΑ), που θέλησε να τη συμπεριλάβει στη συλλογή του.

Η ταινία θα προβληθεί σε νέα αποκατεστημένη ψηφιακή κόπια (DCP), που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της Δράσης «Χώρα, σε Βλέπω».

TO ΟΙΚΟΠΕΔΟ του Θόδωρου Μαραγκού | 1971 | 13´ | Παραγωγός: Θόδωρος Μαραγκός | Σενάριο: Θόδωρος Μαραγκός | Διεύθυνση Φωτογραφίας: Θόδωρος Μαραγκός | Μοντάζ: Θόδωρος Μαραγκός | Συγχρονισμοί και Τεχνική Επεξεργασία: Μανώλης Σακκαδάκης | Παραγωγή: Tριαντάφυλλος Films. 

Η ζωή σε ένα οικόπεδο των Πετραλώνων σε τρεις εποχές του χρόνου. Σε μια αλάνα, το φθινόπωρο στήνεται ένα Λούνα Παρκ, το χειμώνα το οικόπεδο ερημώνεται και την άνοιξη χρησιμεύει σαν στάδιο όπου γίνονται οι γυμναστικές επιδείξεις του σχολείου, οι οποίες κατά τη διάρκεια της Χούντας γίνονται ένα ακόμα εργαλείο αποπροσανατολισμού από το καθεστώς. Μια σύνθεση από στιγμές της ζωής όπως κυλάει σε μια από τις τότε λιγότερο αστραφτερές γωνιές της πρωτεύουσας, όπου ένας χώρος αποκτά τη δική του υπόσταση. Το πέρασμα του χρόνου σμιλεύει τον χαρακτήρα ενός κομματιού γης αφήνοντας εκεί πάνω τα σημάδια του, όπως θα το έκανε και σε έναν άνθρωπο. Στιγμές χαράς και ζωντάνιας δίνουν τη θέση τους σε μια βροχερή μελαγχολία, σαν αλλαγές διάθεσης στην αλλαγή των εποχών. Μέχρι που το συμφέρον, μια εξωγενής δύναμη, διαλύει τα πάντα κατά την ανέγερση μιας οικοδομής. Το τέλος είναι αμείλικτο και αναπόφευκτο.

Στο πρώτο του δείγμα live action κινηματογράφου μετά από αξιοσημείωτες δουλειές στο animation, ο Μαραγκός κοιτάζει με ματιά ανθρώπινη και κινηματογραφική εκεί που μοιάζει να μην υπάρχει απολύτως τίποτα, και βλέπει τον λυρισμό μιας ολόκληρης ύπαρξης. Χρησιμοποιώντας τα απλούστερα μέσα, αποδίδει με αυθεντικότητα έναν ανθρώπινο χώρο, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα ένα σπάνιο εσωτερικό ρυθμό. Μετατρέποντας σε ποίηση κάτι τόσο καθημερινό που περνά τελικά απαρατήρητο, αναδεικνύει έτσι την πολιτική του διάσταση. «Έδειχνα την κατάντια της ελληνικής κοινωνίας στα χρόνια της χούντας», λέει ο ίδιος για το έργο, που γυρίστηκε το ‘71 και είχε απαγορευτεί από το καθεστώς. Ο Μαραγκός, που σε όλη τη διάρκεια της καριέρας του θα παραμείνει πιστός στο ανθρωποκεντρικό του όραμα, χαρίζοντας στο κοινό μεγάλες εμπορικές και καλλιτεχνικές επιτυχίες όπως το «Μάθε Παιδί μου Γράμματα», μπολιάζει εδώ με την εικαστική του ευαισθησία μια δήλωση πολιτικών πεποιθήσεων, αφήνοντας μια μικρού μήκους διάρκειας αλλά μεγάλης σημασίας παρακαταθήκη.

Η ταινία θα προβληθεί σε νέα αποκατεστημένη ψηφιακή κόπια (DCP), που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της Δράσης «Χώρα, σε Βλέπω», με αγγλικούς υπότιτλους.

ΣΤΑ ΤΟΥΡΚΟΒΟΥΝΙΑ του Λευτέρη Ξανθόπουλου | 1982 | 23´ | Σενάριο: Λευτέρης Ξανθόπουλος | Διεύθυνση Φωτογραφίας: Σπύρος Νούνεσης | Μοντάζ: Σπύρος Προβής | Ήχος: Δημήτρης Αθανασόπουλος | Παραγωγή: Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, Γ. Εμιρζάς ΕΠΕ.
Βραβεία / Διακρίσεις / Συμμετοχές σε Φεστιβάλ: Βραβείο Kαλύτερου Nτοκιμαντέρ, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 1982. 

Στην υψηλότερη κορυφή της λοφοσειράς των Τουρκοβουνίων στην Αθήνα, τα πρώτα αυθαίρετα κτίσματα άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους στη δεκαετία του ᾽50 εποικισμένα από οικογένειες άστεγων εσωτερικών μεταναστών σε αναζήτηση ενός μέρους το οποίο θα μπορούσαν να αποκαλέσουν σπίτι. Βασισμένη σε αφηγήσεις των κατοίκων της περιοχής, από τις περιπέτειες που τους οδήγησαν ως εκεί μέχρι τα πορτρέτα τους σε ένα ακόμα βασανισμένο και αβέβαιο παρόν, η ταινία ολοκληρώνει μια τριλογία μικρού μήκους ντοκιμαντέρ πάνω στο μεταναστευτικό ζήτημα από τον Λευτέρη Ξανθόπουλο, μετά τα «Ελληνική Κοινότητα Χαϊδελβέργης» και «Ο Γιώργος από τα Σωτηριάνικα».

Με όπλο την ιδιότυπη καλλιτεχνική του γλώσσα και εντοπίζοντας την σκληρή αστική ποίηση στο σινεμά τεκμηρίωσης, ο Ξανθόπουλος στοχάζεται πάνω στον ξεριζωμό και την φυγή. Το βλέμμα του είναι αφενός εστιασμένο πάνω στους ήρωές του μέσα σε μια Αθήνα που αλλάζει ραγδαία, και αφετέρου στο πλαίσιο μες στο οποίο κινούνται, από τις αντιστάσεις που συναντούν μέχρι την αντιπαραβολή με ένα λαβυρινθώδες αστικό τοπίο που ελλοχεύει στο περιθώριο του πορτρέτου που ζωγραφίζει. Ένα ντοκιμαντέρ φτιαγμένο με τα απολύτως αναγκαία υλικά, σμιλευμένο με ταπεινότητα και λεπτομέρεια πάνω σε πρόσωπα και σε τόπους, δομημένο σαν ένα δυσβάσταχτο κοινωνικό δράμα για μια ολόκληρη κοινωνία κρυμμένη από τα μάτια μας.

Η ταινία παραχωρήθηκε από το Αρχείο Ταινιών της Διεύθυνσης Παραστατικών Τεχνών και Κινηματογράφου του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και έχει αποκατασταθεί και ψηφιοποιηθεί με δαπάνες του ίδιου του Υπουργείου. Η ταινία θα προβληθεί με αγγλικούς υπότιτλους, οι οποίοι ενσωματώθηκαν στο πλαίσιο της δράσης «Χώρα, σε Βλέπω».

ΑΘΗΝΑΙ της Εύας Στεφανή | 1995 | 40´ | Διεύθυνση Φωτογραφίας: Εύα Στεφανή | Μοντάζ:  Γκίντεον Μπόλτιν | Ήχος: Λαουρέντιου Καλσίου | Παραγωγή: The National Film & TV School. 

Η ζωή στον σταθμό Λαρίσης, μια ανοιξιάτικη βραδιά του 1995. Γυρισμένο κατά τη διάρκεια τεσσάρων εβδομάδων, όμως υιοθετώντας τη χρονολογική δομή μιας βραδιάς, το φιλμ αποτελεί μια πινακοθήκη προσώπων που συχνάζουν στον σταθμό: άστεγοι, φαντάροι, μετανάστες, ορίζουν έναν χώρο συνάντησης και συνύπαρξης διαφορετικών κόσμων. Η πτυχιακή ταινία της Εύας Στεφανή, όχι μόνο μας συστήνει μια καθοριστική φιγούρα του ελληνικού αβαν-γκαρντ, αλλά μας εισάγει και στον κόσμο του ντοκιμαντέρ παρατήρησης που υπηρετεί, επιτρέποντας στους χαρακτήρες της να καταλάβουν τον κινηματογραφικό χώρο που το σινεμά ευρείας κατανάλωσης συχνά τους αρνείται.

Η άσκηση της παρατήρησης δεδομένα επηρεάζει αυτό που παρατηρείται, όμως η Στεφανή περιπλανιέται στον χώρο, έρχεται σε επαφή με τα πρόσωπα ώσπου να εξοικειωθούν πλήρως με την εισβολή της κάμερας, δίνοντας τελικά στους σχεδόν αόρατους ήρωές της μια απόλυτη ελευθερία κίνησης και έκφρασης, κινηματογραφικά σχεδόν άφταστη. Με αυτό τον τρόπο καταλήγει να εξερευνά την ίδια τη διάσταση της αλήθειας μέσω της εικόνας, οδηγώντας τον θεατή να χαθεί σε έναν πραγματικό κόσμο, όπου απρόβλεπτοι άνθρωποι - κάποιοι από αυτούς περιθωριοποιημένοι - παίρνουν φωνή, ταξιδεύουν σε ανεξερεύνητες γωνιές του ψυχισμού τους και ορίζουν οι ίδιοι τον κόσμο τους. Η παρατήρηση, ως ταξίδι σε έναν άλλο τόπο- ταυτόχρονα οικείο αλλά και ανοίκειο. Ένας Σταθμός που νοηματοδοτείται από τους περιστασιακούς του κατοίκους. 

Η ταινία θα προβληθεί σε νέα αποκατεστημένη ψηφιακή κόπια (DCP), που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της Δράσης «Χώρα, σε Βλέπω», με αγγλικούς υπότιτλους.

ΧΩΡΑ, ΣΕ ΒΛΕΠΩ, η πρωτοβουλία της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου για τη διάσωση, ψηφιοποίηση, προβολή και μελέτη ταινιών από την πλούσια κληρονομιά του ελληνικού κινηματογράφου του 20ού αιώνα, επιστρέφει στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, για τελευταία φορά.

Η Ακρόπολη του ‘60, η Σαντορίνη του ‘68, η Αθήνα του ‘70, του ‘80, του ‘90, μια χώρα, οι άνθρωποι και οι δημιουργοί της σε διαρκή κίνηση, στους Φούρνους της Ικαρίας, στην Αμερική, στο Κρόϊτσμπεργκ του Βερολίνου. Ένα πρόγραμμα χωρίς στεγανά, όπου η μυθοπλασία διαδέχεται το ντοκιμαντέρ, εμπορικές επιτυχίες δίνουν τη σκυτάλη σε δυσεύρετα κινηματογραφικά διαμάντια, πολιτικά θρίλερ σε τρυφερές ιστορίες ενηλικίωσης. Αυτά και άλλα σε νέες ψηφιακές κόπιες, οι περισσότερες από τις οποίες αποκατεστημένες στο πλαίσιο του προγράμματος, με αγγλικούς υπότιτλουςκαι δωρεάν είσοδο* για το κοινό.

 Οι προβολές πραγματοποιούνται υπό την αιγίδα της επιτροπής «Ελλάδα 2021». Κύριος χορηγός της δράσης είναι το Εθνικό Κέντρο Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας – ΕΚΟΜΕ, ενώ χορηγοί δράσης είναι το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου και το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, με την υποστήριξη της Ταινιοθήκης της Ελλάδος και της Finos Film.