H Πρόεδρος του Δ.Σ. της Ταινιοθήκης της Ελλάδος Μαρία Κομνηνού και οι συνεργάτες της υποδέχθηκαν σήμερα τους πολιτιστικούς συντάκτες προκειμένου να τους ενημερώσουν για το αναλυτικό πρόγραμμα του 13ου Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας, της μεγάλης ετήσιας διοργάνωσης της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, που θα διεξαχθεί στις 5-18 Δεκεμβρίου 2024 στις δύο αίθουσες της Ταινιοθήκης (Ιερά Οδός 48, μετρό Κεραμεικός).
Παράλληλα, επιλεγμένα προγράμματα του θα παρουσιαστούν (και) online στη διεύθυνση online.tainiothiki.gr.
Όλες οι ταινίες θα προβάλλονται με ελληνικούς και αγγλικούς υπότιτλους, ενώ οι αγγλόφωνες ταινίες μόνο με ελληνικούς.
Ο αγαπημένος θεσμός της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, επιστρέφει στις αίθουσες του Ιδρύματος φιλοδοξώντας να αναδείξει ό, τι πιο φρέσκο και καινοτόμο συμβαίνει στον παγκόσμιο κινηματογράφο - χθες και σήμερα.
Το 13ου Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας απαντά σε αυτά ακριβώς τα ερωτήματα με το πρόγραμμά του.
Mε πολλές ενότητες, ένα ολοκαίνουργιο διεθνές και τολμηρό Διαγωνιστικό Τμήμα, το «Reframing Images», το οποίο σε συνεργασία με την ARTWORKS και μέσα από τη δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) προσφέρει το Bραβείο ARTWORKS Καλύτερης Ταινίας, ύψους 5.000 ευρώ, το καθιερωμένο Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα με ταινίες που υπερβαίνουν τα στεγανά μεταξύ μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ, την αγαπημένη ενότητα «Αποκατεστημένες και υπέροχες» και αφιερώματα στους αγαπημένους αβαν-γκαρντ δημιουργούς Ράντου Ζούντε και Αντουανέττα Αγγελίδη, το πρόγραμμα του 13ου ΦΠΚΑ θα παρουσιάσει ένα συναρπαστικό και πολυσυλλεκτικό πρόγραμμα για όλα τα γούστα.
Ανακαλύψτε τις βραβευμένες ταινίες Grand Tour του Μιγκέλ Γκόμες και Πέπε του Νέλσον Κάρλο Ντε Λος Σάντος Αρίας, οι οποίες τιμήθηκαν με τα πιο σημαντικά σκηνοθετικά βραβεία στα μεγαλύτερα κινηματογραφικά φεστιβάλ: το Βραβείο Σκηνοθεσίας στις Κάννες, και την Αργυρή Άρκτο Σκηνοθεσίας στο Βερολίνο αντίστοιχα.
Δείτε πρώτοι στην Ελλάδα τις νέες ταινίες του Κώστα Γαβρά Τελευταία Πνοή και του Λεός Καράξ Δεν είμαι εγώ και παρακολουθήστε σε παγκόσμια πρεμιέρα το Χάππυ Νταίη του Παντελή Βούλγαρη, ψηφιακά αποκατεστημένο από το νεοσύστατο Εργαστήριο Αποκατάστασης Ταινιών της Ταινιοθήκης.
Στο Διεθνές διαγωνιστικό παρουσιάζονται σε ελληνική πρεμιέρα δέκα ταινίες, οι οποίες προέρχονται από τα μεγαλύτερα διεθνή φεστιβάλ και οι οποίες, όπως σημειώνει η Μ. Κομνηνού, «πραγματεύονται τις επιπτώσεις της πολυκρίσης, υιοθετώντας διαφορετικές τροπικότητες της κινηματογραφικής αφήγησης, από την εθνογραφική έως την ποιητική, για να αφηγηθούν νέες μορφές πολιτικού αγώνα, πτυχές της πολιτικής των ταυτοτήτων, αρχεία συλλογικών αναμνήσεων και την επιστροφή του απωθημένου».
Στο νέο διαγωνιστικό τμήμα «Reframing Ιmages» προβάλλονται είκοσι έξι ταινίες μικρού, μεσαίου και μεγάλου μήκους (μυθοπλασία, ντοκιμαντέρ, πειραματικές ταινίες), οι οποίες επανεξετάζουν τη σχέση μεταξύ αισθητικής και πολιτικής από μια νέα οπτική γωνία.
ΤΕΛΕΤΗ ΕΝΑΡΞΗΣ/ ΜΙΓΚΕΛ ΓΚΟΜΕΣ
Στην τελετή έναρξης του Φεστιβάλ θα προβληθεί η πολυαναμενόμενη ελληνική πρεμιέρα του Grand Tour, του καινούργιου φιλμ του διακεκριμένου Πορτογάλου σκηνοθέτη Μιγκέλ Γκόμες, μία τρυφερή, ουμανιστική ωδή στην περιπλάνηση, που του χάρισε πρόσφατα το Βραβείο Σκηνοθεσίας στις Κάννες. Στην ειδική αυτή προβολή θα παρευρεθούν η πρωταγωνίστρια της ταινίας Κρίστα Αλφαγιάτε και ο σταθερός συνεργάτης του Γκόμες, διευθυντής φωτογραφίας, Ρούι Πόσας.
Το κοινό θα έχει την ευκαιρία να εμπλακεί σε μια εις βάθος συνομιλία σχετικά με την καλλιτεχνική του προσέγγιση και τη συνεργασία του με τον Γκόμες.
Η απονομή βραβείων των δύο διαγωνιστικών τμημάτων του φεστιβάλ θα ολοκληρωθεί με την πρώτη παρουσίαση του νέου αυτοβιογραφικού φιλμ του Λεός Καράξ, Δεν είμαι εγώ, στο οποίο ο διακεκριμένος Γάλλος σκηνοθέτης, αγαπημένος των κριτικών και των σινεφίλ, στοχάζεται πάνω σε μια εντυπωσιακή καριέρα 40 χρόνων. Ο Λεός Καράξ, δημιουργός ταινιών – φετίχ όπως οι Εραστές της γέφυρας, το Holy Motors και το Annette, μας παραδίδει μία μαυρόασπρη ταινία-έκπληξη διάρκειας 42 λεπτών, που προβλήθηκε στις Κάννες.
Αυτοαναφορική, αταξινόμητη, μια φιλμική αυτοπροσωπογραφία, η ταινία (διανομή: Weird Wave) σχεδιάστηκε ως μέρος μιας έκθεσης για τον Καράξ στο Kέντρο Πομπιντού, το οποίο είχε ζητήσει από τον σκηνοθέτη να απαντήσει οπτικοακουστικά στην ερώτηση: «Πού βρίσκεσαι, Λεός Καράξ;».
Σύμφωνα με τον ίδιο τον Καράξ, η ταινία είναι «ένα πορτραίτο του εαυτού μου χωρίς καθρέφτη. Ιδωμένο από πίσω. Επιστρέφω σε παλιούς φίλους, σε παλιές αγάπες, σε συνεργάτες. Στην κόρη μου. Στα σκυλιά μου. Σε όλους όσους μου πρόσφεραν μία πρόσκληση για ένα ταξίδι... Στοχαστές, αντιστασιακούς, καλλιτέχνες. Σε όλους όσους δημιούργησαν το έδαφος ώστε ένα νέο νησί να αναδυθεί από την θάλασσα. Στο οποίο δεν εφαρμόζονται γελοίοι κανόνες, αλλά μπορείς να αναπνεύσεις...».
ΑΦΙΣΑ
Η αφίσα του 13ου ΦΠΚΑ: Τo Δεν είμαι εγώ του Λεός Καράξ συμπυκνώνει ιδανικά το πνεύμα του ΦΠΚΑ, το οποίο «δανείζεται» το βασικό εικαστικό θέμα της ταινίας για τo φετινό εικαστικό του, προσδίδοντάς του μία ποπ αρτ αισθητική.
*Credit φωτογραφίας: Jean-Baptiste Lhomeau
Στο καθιερωμένο Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα του ΦΠΚΑ, το Φεστιβάλ θα παρουσιάσει 10 ταινίες απ’ όλον τον κόσμο, λίγο μετά τη συμμετοχή και τη διάκρισή τους στα μεγαλύτερα διεθνή κινηματογραφικά φεστιβάλ. Συνεργάζεται και φέτος με την εταιρεία AUTHORWAVE η οποία προσφέρει δωρεάν υπηρεσίες post-production ύψους 10.000 ευρώ για την επόμενη ταινία του/της δημιουργού που θα κερδίσει το πρώτο βραβείο.
Αξίζει να αναφερθεί πως, φέτος, ο νικητής ή η νικήτρια του βραβείου του Διεθνούς Διαγωνιστικού Τμήματος, εξασφαλίζει αυτόματα την διανομή μίας εβδομάδας της ταινίας του στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος.
Όλες οι ταινίες του Διεθνούς Διαγωνιστικού είναι πανελλαδικές πρεμιέρες, ενώ οι πολλοί από τους δημιουργούς θα παρευρεθούν για να προλογίσουν τις ταινίες τους: Kamal Aljafari, Ben Russell, Guillaume Cailleau, Jessica Sarah Rinland, Heinz Emigholz, Marta Mateus, Lilith Kraxner και Milena Czernovsky.
Την κριτική επιτροπή του διεθνούς διαγωνιστικού απαρτίζουν οι: Τζάκι Ντέιβις (παραγωγός και επιμελήτρια με έδρα το Λονδίνο, η οποία εργάζεται στη διασταύρωση της τέχνης και του κινηματογράφου), Ρέα Βαλντέν (κινηματογραφίστρια, θεωρητικός κινηματογράφου, και Επίκουρη Καθηγήτρια στη Σκηνοθεσία και στο Μοντάζ στο Τμήμα Ψηφιακών Τεχνών και Κινηματογράφου του Πανεπιστημίου Αθηνών) και Μαρία Κουρκούτα (κινηματογραφίστρια, μοντέρ και παραγωγός).
Αμφισβητώντας τις κινηματογραφικές συμβάσεις, οι ταινίες του προγράμματος αναδεικνύουν θέματα πολιτικών αγώνων, συλλογικής μνήμης, ταυτότητας και υπαρξιακής αναζήτησης.
Η ανάγκη διαφύλαξης της ταυτότητας βρίσκεται στο επίκεντρο του φιλμ Μια ταινία Φιντάι του Καμάλ Αλτζαφάρι, στο οποίο επιχειρείται η αποκατάσταση της ιστορικής μνήμης του παλαιστινιακού λαού μέσω της διάσωσης σημαντικού αρχειακού υλικού. Με υπνωτιστικό ερωτισμό, ο Βιετναμέζος σκηνοθέτης Τρουνγκ Μιν Κουί στο Βιέτ και Ναμ ανασκάπτει μυθοπλαστικά τις μνήμες και την κληρονομιά ενός έθνους. Στο Φωτιά του ανέμου της Μάρτα Ματέους, μέσα από μύθους και
προφορικές παραδόσεις, αποκαλύπτονται τα ίχνη της Ιστορίας στο συλλογικό ασυνείδητο μιας κοινότητας εργατών αμπελώνων στην Πορτογαλία.
Με την ευρηματική ταινία όπταις άμμε – με καις, ο Ματίας Πινιέιρο διερευνά με τη σειρά του τους μύθους και τη θραυσματική αναπαράστασή τους, ζωντανεύοντας την ποιήτρια Σαπφώ και τη Νύμφη Βριτόμαρτη, καθώς προσπαθούν να κατανοήσουν τη γλυκόπικρη φύση του πόθου. Η αναζήτηση της επιθυμίας και της ταυτότητας διαποτίζει τη νοσταλγική περιπλάνηση των ηρωίδων της ταινίας κυανό, της Λίλιθ Κράξνερ και της Μιλένα Τσερνόφσκι, ενώ, με κωμικό τόνο, ο Χάιντς Έμιγκχολτς στο Κουστούμι στοχάζεται πάνω στο παράδοξο της ανθρώπινης ύπαρξης.
Μετατοπίζοντας το βλέμμα μας από μια αμιγώς ανθρωποκεντρική οπτική, η ταινία Πέπε του Νέλσον Κάρλος Ντε Λος Σάντος Αρίας δίνει φωνή σε έναν ιπποπόταμο που αφηγείται τη σουρεαλιστική ιστορία της μεταφοράς και της θανάτωσής του στην αμερικανική ήπειρο. Από την άλλη, το φιλμ Συλλογικός μονόλογος της Τζέσικα Σάρα Ρίνλαντ διερευνά με ευαισθησία τους δεσμούς που αναπτύσσονται μεταξύ ανθρώπων και ζώων, αμφισβητώντας τις φαντασιακές διαχωριστικές
γραμμές που χωρίζουν τα δύο είδη.
Επιλογή ταινιών: Νεφέλη Γκαμπάντ, Ιάκωβος Σκενδερίδης, Μαρία Κομνηνού.
Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά από τα βραβεία και τις διεθνείς συμμετοχές των διαγωνιζόμενων ταινιών:
Άμεση παρέμβαση / Direct Action
Βραβείο Καλύτερης Ταινίας στο τμήμα Encounters και Ειδική Μνεία της Επιτροπής Ντοκιμαντέρ του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βερολίνου Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής στο Φεστιβάλ Cinéma du Réel.
Επίσημη συμμετοχή στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Νέας Υόρκης, BFI Φεστιβάλ Κινηματογράφου Λονδίνου, IDFA Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Άμστερνταμ
Βιέτ και Ναμ / Viêt and Nam
Επίσημη συμμετοχή στο Ένα Κάποιο Βλέμμα του Φεστιβάλ των Καννών, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Νέας Υόρκης, Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Τορόντο
κυανό / bluish
Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφους της Μασσαλίας FIDMarseille
Επίσημη συμμετοχή στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Νέας Υόρκης, Viennale-Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βιέννης
Μια ταινία Φιντάι / A Fidai Film
Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής στο Διαγωνιστικό Burning Lights του Visions du Réel
Επίσημη συμμετοχή στο BFI Φεστιβάλ Κινηματογράφου Λονδίνου, Viennale-Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βιέννης, IDFA Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Άμστερνταμ
Ο ουρανός που πέφτει / A queda do céu / The Falling Sky
Επίσημη συμμετοχή στο Δεκαπενθήμερο των Σκηνοθετών των Καννών
Όπταις άμμε - Με καις / tú me abrasas / You Burn Me
Επίσημη συμμετοχή στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βερολίνου, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Νέας Υόρκης
Ειδική Μνεία στο Φεστιβάλ Cinéma du Réel
Πέπε / Pepe
Αργυρή Άρκτος Καλύτερης Σκηνοθεσίας στο Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βερολίνου
Επίσημη συμμετοχή στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Τορόντο, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Νέας Υόρκης, BFI Φεστιβάλ Κινηματογράφου Λονδίνου, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Σαν Σεμπαστιάν
Συλλογικός μονόλογος / Monólogo colectivo / Collective Monologue
Επίσημη συμμετοχή στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Λοκάρνο, Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Τορόντο
Ειδική Μνεία στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Σαν Σεμπαστιάν
Το κοστούμι / The Suit
Επίσημη συμμετοχή στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Νέας Υόρκης, Viennale-Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βιέννης
Φωτιά του ανέμου / Fogo do Vento / Fire of Wind
Σε παραγωγή του Pedro Costa
Επίσημη συμμετοχή στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Λοκάρνο, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Νέας Υόρκης, BFI-Φεστιβάλ Κινηματογράφου Λονδίνου
REFRAMING IMAGES
Η Tαινιοθήκη της Ελλάδος, σε συνεργασία με την ARTWORKS, παρουσιάζει το νέο διαγωνιστικό τμήμα «Reframing Images» στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας. Με την υποστήριξη του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), η ARTWORKS προσφέρει το Βραβείο ARTWORKS Καλύτερης Ταινίας, ύψους 5.000 ευρώ, ενισχύοντας κινηματογραφιστές που καινοτομούν και πειραματίζονται με την κινούμενη εικόνα, συμβάλλοντας καθοριστικά στην εξέλιξη της σύγχρονης κινηματογραφικής τέχνης.
Η κριτική επιτροπή του διαγωνιστικού τμήματος απαρτίζεται από τους SNF ARTWORKS Fellows του πεδίου της Κινούμενης Εικόνας, Νεριτάν Ζιντζιρία, Χριστίνα Κουτσοσπύρου και Κωστή Χαραμουντάνη.
Θα προβληθούν 26 ταινίες από 27 σκηνοθέτες. Συγκεκριμένα το πρόγραμμα περιλαμβάνει 3 ταινίες μεγάλου μήκους (όλες ντεμπούτο), 3 μεσαίου μήκους και 20 μικρού μήκους, με μια ισχυρή εκπροσώπηση από 15 γυναίκες και 12 άντρες δημιουργούς απ’ όλον τον κόσμο, σε ελληνική πρεμιέρα.
Η ανανεωμένη ομάδα του 13ου ΦΠΚΑ, υποδέχεται με μεγάλη χαρά τη νέα αυτή συνεργασία και ανυπομονεί να παρουσιάσει στο κοινό του ταινίες που εκπλήσσουν με τη ματιά τους.
Το νεοσύστατο Διαγωνιστικό Τμήμα «Reframing Images» του ΦΠΚΑ στοχεύει να αναδείξει δημιουργούς που εξερευνούν νέες μορφές αφήγησης και κινηματογραφικής φόρμας. Ανεξαρτήτως διάρκειας ή είδους, το τμήμα παρουσιάζει ταινίες διάρκειας από 2 έως 85 λεπτά, προερχόμενες από 27 διαφορετικές χώρες, όπως η Αργεντινή, η Νιγηρία, η Καμπότζη, η Ελλάδα, η Παλαιστίνη, το Ιράν, η Κύπρος, η Ταϊλάνδη, η Ιαπωνία, η Ινδία, ο Λίβανος, η Βραζιλία και η Χιλή.
Οι 26 ταινίες του προγράμματος συνθέτουν ένα σύνολο από έργα μυθοπλασίας, κινηματογραφικά δοκίμια, δημιουργικά ντοκιμαντέρ, καθώς και πειραματικές και εικαστικές ταινίες.
Εξερευνώντας καινοτόμες αισθητικές τάσεις, το πρόγραμμα αποσκοπεί στο να παρουσιάσει το πώς κινηματογραφιστές χρησιμοποιούν και πειραματίζονται με υφολογικά εργαλεία για να αποδώσουν τη σχέση τους με τον σύγχρονο κόσμο. Συνδυάζοντας τη δοκιμιακή γραφή με τη χρήση αρχειακού υλικού, ορισμένοι από αυτούς διερευνούν τους τρόπους με τους οποίους το οικείο και πολιτικό περιεχόμενο των εικόνων μπορεί να λειτουργήσει ως χώρος αναστοχασμού.
Άλλοι εξετάζουν την κληρονομιά της αποικιοκρατίας καθώς και τις σύγχρονες μετααποικιακές της προεκτάσεις, ενώ κάποιοι προσπαθούν να δώσουν μορφή σε βιώματα εξορίας, μετανάστευσης και κοινωνικής περιθωριοποίησης. Με έντονα αισθητηριακή προσέγγιση, ορισμένες ταινίες επιχειρούν να αποτυπώσουν προσωπικές και συλλογικές εμπειρίες καταπίεσης και βίας, όπως την πατριαρχική κουλτούρα στο Ιράν, τη λαϊκή εξέγερση του 2019 στη Χιλή, τον πόλεμο στην Παλαιστίνη και τη στρατιωτικοποίηση στο Λίβανο.
Συνθέτοντας οπτικά μωσαϊκά με ονειρική διάθεση, άλλες ταινίες διερευνούν το φαντασιακό δυναμικό των τοπίων, είτε φυσικών είτε ανθρωπογενών, καθώς και τη συνύπαρξή τους. Ακολουθώντας και τη χρήση ημερολογιακής γραφής, κάποιοι δημιουργοί συλλέγουν θραύσματα της καθημερινότητας για να τα ανασυνθέσουν ποιητικά και στοχαστικά.
Ανάμεσα στους δημιουργούς του νέου διαγωνιστικού τμήματος «Reframing Images» που θα παρευρεθούν στο φεστιβάλ, ξεχωρίζουν η βραβευμένη Σέρβα σκηνοθέτις Emilija Gašić, της οποίας η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία 78 Days (78 ημέρες) αναπτύχθηκε στο Venice Biennale College Cinema και επιλέχθηκε για το τμήμα Bright Future του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ρότερνταμ, η διεθνώς καταξιωμένη Χιλιανή σκηνοθέτις και εικαστικός Malena Szlam, της οποίας το έργο έχει παρουσιαστεί σε μεγάλα μουσεία και φεστιβάλ και περιλαμβάνεται στη μόνιμη συλλογή του MoMA, καθώς και ο Μαροκινός εικαστικός Hicham Gardaf, του οποίου τα έργα που μελετούν τις πολιτικές του τόπου και του τοπίου, έχουν προβληθεί σε φεστιβάλ όπως του Βερολίνου και σε μουσεία όπως το Centre Pompidou.
Ο σκηνοθέτης Λευτέρης Παναγιώτου, με την κινηματογραφική του προσέγγιση αντιστέκεται στις κυρίαρχες μονοδιάστατες αφηγήσεις, ενώ η Νίνα Αλεξανδράκη, με βάση τη φιλοσοφία και τον κινηματογράφο, αναζητά τη βαθιά οικειότητα της εμπειρίας. Ο Αργεντίνος Pablo Marín, κριτικός κινηματογράφου, σκηνοθέτης και καθηγητής στην φημισμένη Σχολή Κινηματογράφου Elias Querejeta Zine Eskola (EQZE) στο Σαν Σεμπαστιάν της Ισπανίας, έχει αποκτήσει διεθνή αναγνώριση για τις ταινίες του, οι οποίες έχουν προβληθεί σε φεστιβάλ όπως της Νέας Υόρκης και του Ρότερνταμ, ενώ η Daphne Xu, Κινεζοκαναδή εικαστικός, διερευνά την πολιτική και ποιητική του τόπου και της διασποράς, με την ταινία της να έχει κάνει πρεμιέρα στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Τορόντο και να έχει προβληθεί στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης.
Η Κύπρια καλλιτέχνις και υποψήφια διδάκτωρ Κινηματογράφου Μαρία Αναστασίου, της οποίας το έργο έχει παρουσιαστεί στο BFI Φεστιβάλ Κινηματογράφου Λονδίνου και το Μουσείο Γουίτνεϊ της Νέας Υόρκης, και η Δανάη Ηώ, η οποία εξετάζει τη διαδικασία δημιουργίας συλλογικών και προσωπικών αφηγημάτων, με την δουλειά της να έχει προβληθεί μεταξύ άλλων στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ρότερνταμ και το Ινστιτούτο Σύγχρονων Τεχνών (ICA) του Λονδίνου. Η Shambhavi Kaul, Ινδή εικαστικός και σκηνοθέτις πειραματικού κινηματογράφου, δημιουργεί κόσμους που αναδιαρθρώνουν το χρόνο και τον χώρο, με το έργο της να έχει παρουσιαστεί σε φεστιβάλ όπως του Τορόντο, του Βερολίνου και του Ρότερνταμ, και σε μουσεία όπως το MoMA και την Tate Modern. Ο Nate Lavey, πειραματικός σκηνοθέτης και φωτογράφος με ισχυρό ενδιαφέρον για την πολιτική και το τοπίο, του οποίου η τελευταία μικρού μήκους ταινία Very Gentle Work (Πολύ λεπτή εργασία) έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στο Δεκαπενθήμερο των Σκηνοθετών του τελευταίου Φεστιβάλ Καννών, ο Αλέκος Αλεξιάδης, που αναλύει τη σχέση του σινεμά με τη θεωρία και την επιστημολογία μέσω κινηματογραφικών δοκιμίων, και η Αργεντίνα σκηνοθέτις Agustina Sánchez Gavier, της οποίας η ταινία αποφοίτησής Nuestra sombra (H σκιά μας) επιλέχθηκε από το Δεκαπενθήμερο των Σκηνοθετών του Φεστιβάλ Καννών, θα παρουσιάσουν και αυτοί τις ταινίες τους στο Αθηναϊκό κοινό.
Επιλογή ταινιών: Νεφέλη Γκαμπάντ, Ιάκωβος Σκενδερίδης
Η Ταινιοθήκη της Ελλάδος θα υποδεχθεί τον ανατρεπτικό, πολυβραβευμένο Ρουμάνο δημιουργό Ράντου Ζούντε, έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του νέου Ρουμάνικου κινηματογράφου, δημιουργό της ταινίας Ατυχές Πήδημα ή Παλαβό Πορνό που αγαπήθηκε πολύ στη χώρα μας, και βραβευμένο με Χρυσή Άρκτο στο Βερολίνο.
Το 13ο ΦΠΚΑ παρουσιάζει, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, αναδρομικό αφιέρωμα στο έργο του με την υποστήριξη της πρεσβείας της Ρουμανίας. Ο Ράντου Ζούντε θα παρευρεθεί στο φεστιβάλ από τις 10 έως τις 15 Δεκεμβρίου 2024 για να παρουσιάσει τις ταινίες του, ενώ θα παραδώσει masterclass το Σάββατο 14 Δεκεμβρίου στις 2 μ.μ., το οποίο θα συντονίσει ο κριτικός κινηματογράφου Χρήστος Μήτσης. To φεστιβάλ θα προβάλλει σε ελληνική πρεμιέρα τις δύο τελευταίες ταινίες του, τα ντοκιμαντέρ Οκτώ καρτ ποστάλ από την Ουτοπία (2024) και Ύπνος #2 (2024), λίγο μετά την παγκόσμια πρεμιέρα τους στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Λοκάρνο τον περασμένο Αύγουστο.
Η ρετροσπεκτίβα περιλαμβάνει ακόμα 7 μεγάλου μήκους και 4 μικρού μήκους ταινίες του σκηνοθέτη.
Με εννιά ταινίες μεγάλου μήκους και τέσσερις μικρού μήκους, το αφιέρωμα συγκεντρώνει ένα εκτενές δείγμα της φιλμογραφίας του πολυβραβευμένου σκηνοθέτη. Το έργο του Ζούντε χαρακτηρίζεται από έναν μοναδικό συνδυασμό μαύρου χιούμορ, αιχμηρού κοινωνικοπολιτικού σχολιασμού, ιδίως απέναντι στον σύγχρονο καπιταλισμό, και κριτικού στοχασμού πάνω στη ρουμανική ταυτότητα και ιστορία. Αρχικά βοηθός σκηνοθέτη στις ταινίες του Κώστα Γαβρά και του Κρίστι Πούιου, ο Ζούντε είναι αδιαμφισβήτητα συνδεδεμένος με το «Ρουμανικό νέο κύμα».
Η ιδιοσυγκρασιακή δημιουργός και απόλυτη εκπρόσωπος του πειραματικού και πρωτοποριακού σινεμά στην Ελλάδα, τον περασμένο Μάϊο, τιμήθηκε με το μεγαλύτερο βραβείο πειραματικού σινεμά στον κόσμο, από τα Anthology Film Archives της Νέας Υόρκης, το Ground Glass Award του 2024.
Στο 13ο ΦΠΚΑ θα προβληθούν και οι τέσσερις εμβληματικές πειραματικές ταινίες της Κλέφτης ή η πραγματικότητα (2001), Οι ώρες - Μια τετράγωνη ταινία (1995), Τόπος (1985), Idées Fixes / Dies Irae (Παραλλαγές στο ίδιο θέμα) (1977), καθώς και δύο μικρού μήκους δουλειές της: Ώρα μεσημεριού (2006) και 121280 Ritual (1980/2008).
Θα παιχτεί επίσης το ντοκιμαντέρ Έμμονες ώρες στον τόπο της πραγματικότητας – Εξομολογήσεις της Αντουανέττας Αγγελίδη (ή ένα δοκίμιο για το βλέμμα της) που γύρισε η κόρη της Ρέα Βαλντέν το 2022 .
Το Σάββατο 7 Δεκεμβρίου (5 μ.μ.), η Αντουανέττα Αγγελίδη θα δώσει μάστερκλας και αμέσως μετά θα ακολουθήσει Διάλογος για το έργο της και ανοιχτή συζήτηση με το κοινό. Την εκδήλωση διευθύνει η Ρέα Βαλντέν.
Η Αντουανέττα Αγγελίδη είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του μοντερνισμού στον ελληνικό κινηματογράφο. Βαθιά πολιτικοποιημένη και μυημένη σε ριζοσπαστικά διανοητικά ρεύματα, όπως η ψυχανάλυση, από τις αρχές της δεκαετίας του ’70 κατασκευάζει αρχιτεκτονικά μια οπτική γλώσσα που αποδομεί την πατριαρχική αναπαράσταση των γυναικών, αλλά και προσφέρει ποιητικές εικόνες μιας παράδοξης αφύπνισης, μέσω του ονείρου και του ανοίκειου, στους βυθούς του ασυνειδήτου και της επιθυμίας.
ΚΩΣΤΑΣ ΓΑΒΡΑΣ
Το Σάββατο 7 Δεκεμβρίου, το 13ο ΦΠΚΑ και η Ταινιοθήκη της Ελλάδος τιμά τον διεθνώς αναγνωρισμένο Eλληνογάλλο σκηνοθέτη και πρόεδρο της Γαλλικής Ταινιοθήκης Κώστα Γαβρά. Θα προβάλλει σε ελληνική πρεμιέρα την τελευταία του ταινία Τελευταία πνοή (2024).
Tις επόμενες ημέρες θα προβληθούν τα τρία πρώτα επεισόδια από τη σειρά ντοκιμαντέρ «Ο αιώνας του Κώστα Γαβρά» (2024). Θα είναι επίσης παρόντες η σύζυγός του Κώστα Γαβρά και παραγωγός Μισέλ Ρέι-Γαβρά και ο Εντουί Πλενέλ, ο οποίος συν-δημιούργησε τη σειρά ντοκιμαντέρ όχι μόνο για να ανατρέξει στην ένδοξη διαδρομή του τον περασμένο αιώνα, αλλά και για να μας αφυπνίσει για την ευθραυστότητα της δημοκρατίας στη σημερινή συγκυρία.
Στην Τελευταία πνοή, που η Μαρία Κομνηνού χαρακτηρίζει «μια υπέροχη ελεγεία για το να πεθαίνεις με αξιοπρέπεια», ένας γιατρός και ένας διάσημος συγγραφέας στοχάζονται για τη ζωή και τον θάνατο. Μια σειρά από εκ βαθέων συναντήσεις με άλλους ασθενείς, με γέλια και δάκρυα, βοηθά τον συγγραφέα να αντιμετωπίσει τους φόβους και τις ανησυχίες του. Ο Γαβράς άντλησε έμπνευση από το ομώνυμο βιβλίο του φιλοσόφου Ρεζίς Ντεμπρέ και του γιατρού Κλοντ Γκραντζ, στο οποίο παρουσιάζονται ιστορίες ανθρώπων που είχαν βρεθεί σε μονά δες ανακουφιστικής φροντίδας.
Αφετηριακό σημείο για την Τελευταία πνοή (διανομή: Rosebud.21), όπως άλλωστε και για το υπόλοιπο έργο του Γαβρά, είναι τα προσωπικά και, ως εκ τούτου, πολιτικά βιώματα: «Στα 91 μου χρόνια και με τον θάνατο να διαφαίνεται στον ορίζοντα, είναι φυσιολογικό να αναρωτιέμαι συχνά: πώς θα τελειώσουν όλα αυτά; Όταν έρθει η ώρα, θα μπορέσω να τελειώσω τις μέρες μου με αξιοπρέπεια;».
Η σειρά ντοκιμαντέρ δέκα επεισοδίων «Ο αιώνας του Κώστα Γαβρά», δεν είναι απλώς ένας απολογισμός του έργου του δημιουργού. Πρόκειται για μια «ιστορία του παρόντος» μέσα από τον φακό των πολιτικών ταινιών του και με αναφορά σε ιστορικές συνθήκες και γεγονότα. Ο κινηματογράφος του Γαβρά αφηγείται τον περασμένο αιώνα, τον αιώνα που μας χωρίζει από την άνοδο του ναζισμού στην Ευρώπη και ο οποίος οδηγεί στην αβεβαιότητα του σημερινού κόσμου: εύθραυστες δημοκρατίες, περιβαλλοντικές καταστροφές, κοινωνική αδικία και λαϊκή ανυπομονησία.
Η αγαπημένη ενότητα του ΦΠΚΑ μας προτείνει να ανακαλύψουμε εκ νέου στη μεγάλη οθόνη κλασικές, σπάνιες, αλλά και ξεχασμένες ή χαμένες ταινίες.
Σε παγκόσμια πρεμιέρα, θα παρουσιαστεί η ψηφιακά αποκατεστημένη σε 4Κ και 35mm ταινία του Παντελή Βούλγαρη Χάππυ Νταίη (1976), το πρώτο επίτευγμα του νέου Εργαστηρίου Ψηφιακής Αποκατάστασης Ταινιών για τη Διατήρηση και Προώθηση της Κινηματογραφικής Κληρονομιάς της Ταινιοθήκης της Ελλάδος. Η προβολή, την Πέμπτη 12/12, είναι μέρος του προγράμματος της Ένωσης Ευρωπαϊκών Ταινοθηκών «A Season of Classic Films» 2024.
Θα παρευρεθεί ο Παντελής Βούλγαρης.
Σε ένα νησί, που το καίει ο ήλιος και το δέρνουν οι άνεμοι, ένα στρατόπεδο πολιτικών κρατουμένων περιμένει την επίσκεψη της «μεγάλης μητέρας», ετοιμάζοντας προς τιμήν της μια γιορτή. Ένας κρατούμενος, που αρνιέται επίμονα να δηλώσει μεταμέλεια, εξαφανίζεται, και οι Αρχές του στρατοπέδου τον δηλώνουν νεκρό, ως αυτόχειρα. Όμως, τη μέρα την επίσημης επίσκεψης και κατά τη διάρκεια της γιορτής, ο «νεκρός» εμφανίζεται.
Σύμφωνα με τη Μαρία Κομνηνού, «η ταινία αντιμετωπίζει το πρόβλημα της Μακρονήσου σαν μικρόκοσμο του διχασμού και της διάσπασης της δημόσιας σφαίρας στην Ελλάδα. [...] ο Βούλγαρης προσεγγίζει το θέμα του με έντονη νεορεαλιστική και ουμανιστική ματιά».
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει ακόμα την βωβή ταινία της γεωργιανής πρωτοπορίας Η γιαγιά μου (1929) του Κοτέ Μικαμπερίτζε, που διακωμωδεί τη σοβιετική γραφειοκρατία με ντανταϊστικό ύφος. Η ταινία θα προβληθεί με ζωντανή μουσική απο τον Λόλεκ.
Η πειραματική ταινία Επιστροφή στη λογική (1923), η οποία αποκαταστάθηκε πρόσφατα μαζί με άλλες ταινίες του Μαν Ρέι, είναι ένα σουρεαλιστικό οπτικό ποίημα, με μουσική επένδυση από τον σκηνοθέτη Τζιμ Τζάρμους και του συγκροτήματος SQÜRL με τον Κάρτερ Λόγκαν.
Τέλος, παρουσιάζεται στην επετειακή προβολή για τα 40 χρόνια της η ταινία Μαύρος Θεός, Λευκός Διάβολος (1964) του Γκλάουμπερ Ρόσα, ταινία-ορόσημο του βραζιλιάνικου κινήματος «Cinema Novo», η οποία ισορροπεί ανάμεσα στην οπτικοακουστική ποίηση και στην πολιτική καταγγελία της ταξικής εκμετάλλευσης και των προεκτάσεών της στους καταπιεσμένους.
ΖΑΝ-ΛΙΚ ΓΚΟΝΤΑΡ
Ο Ζαν-Λικ Γκοντάρ δε θα μπορούσε να λείπει από το Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας μέσα από ένα αφιέρωμα στο έργο του που επιμελήθηκαν οι Νικόλ Μπρενέζ και Πολ Γρίβας: ένα πρόγραμμα εννέα ταινιών, οι οποίες ήταν προσχέδια ή οπτικά σενάρια των μεγάλου μήκους ταινιών του.
Ανάμεσα στις ταινίες που θα προβληθούν, συναντάμε τα δύο μεταθανάτια έργα του Παρουσίαση του τρέιλερ της ταινίας Σενάριο και Σενάρια, τα οποία ολοκληρώθηκαν το 2024 από τον Φαμπρίς Αρανιό και τον Ζαν-Πολ Μπατατζιά και αποτελούν το αποκορύφωμα επτά δεκαετιών υλιστικών στοχασμών για τη δημιουργία Τέχνης. Στην ταινία Σενάρια, μάλιστα, ο Γκοντάρ εμφανίζεται λίγο πριν φύγει οριστικά από κοντά μας με υποβοηθούμενη ευθανασία...
Όπως σημειώνει η Μίτρα Φαραχανί, «η ταινία Σενάρια έγινε το τελευταίο κινηματογραφικό έργο του Γκοντάρ. Αυτό ήταν σίγουρο. Αλλά δεν ήξερε αν θα το γύριζε ή όχι. Το σώμα του άρχισε να κουράζεται. Τελικά, έκλεισε ραντεβού με τον θάνατο για τις 13 Σεπτεμβρίου. Περίπου μια βδομάδα πριν, εισήλθε σε μια κατάσταση έμμονης ανάγκης να ολοκληρώσει μια δίπτυχη ταινία με τίτλο DNA, Fundamentals και MRI, Odyssey. Με τη βοήθεια του Ζαν-Πολ Μπατατζιά και του Φαμπρίς Αρανιό (των επί μακρόν βοηθών του Γκοντάρ), κατασκεύασε αυτό το τελευταίο φιλμ, που επρόκειτο να ονομαστεί Σενάρια. Έδωσε πολύ ακριβείς οδηγίες και, την παραμονή του θανάτου του, σκηνοθέτησε το τελευταίο πλάνο του εαυτού του για να το ολοκληρώσει».
Το αφιέρωμα περιλαμβάνει και τα κινηματογραφικά δοκίμια του Πολ Γρίβα, τα οποία επανεξετάζουν υλικό από τα γυρίσματα των ταινιών Η δική μας μουσική και Film Socialisme.
Εκτός από την ταινία λήξης του Λεός Καράξ Δεν είμαι εγώ, οι Ειδικές Προβολές του 13ου ΦΠΚΑ περιλαμβάνουν:
-Την τελευταία ταινία του πολυβραβευμένου Φιλιππινέζου σκηνοθέτη και παλιού γνώριμου του ΦΠΚΑ, Λαβ Ντίαζ Φαντοσμία διάρκειας 245 λεπτών, που έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Βενετίας, η οποία πραγματεύεται τη βία μεταξύ των ανθρώπων σε μια απόκοσμη σωφρονιστική αποικία.
-Το ντοκιμαντέρ Cinégraphies, γυναίκες της θύελλας (Μέρος 1) της Σελίν Ρουιβό, εξέχουσας εμπειρογνώμονος στην αποκατάσταση αρχειακών συλλογών η οποία πέρασε από την άλλη πλευρά της κάμερας, παραδίδοντάς μας ένα δοκίμιο για τον γυναικείο πειραματικό κινηματογράφο της δεκαετίας του ’70, συνοδευόμενο από τις δύο πειραματικές ταινίες της Μάγιας Ντέρεν, Τελετουργία σε μεταμορφωμένο χρόνο και Το μάτι της νύχτας.
-Το Σελιλόιντ αντεργκράουντ του Εχσάν Κοσμπάχτ που αφηγείται ιστορίες κινηματογραφοφιλίας από το Ιράν.
-Το Αντίο, Λακάν του Αμερικανού σκηνοθέτη και παραγωγού Ρίτσαρντ Λεντς που επεξεργάζεται μυθοπλαστικά το τραύμα ανεκπλήρωτης μητρότητας και την ψυχαναλυτική θεραπεία του.
-Τέλος, την πειραματική ταινία Μέτρα λιτότητας του Μπεν Ράσελ και του Γκιγιόμ Καγιό (επίσης διαγωνιζόμενων και καλεσμένων του φεστιβάλ) η οποία απεικονίζει τα πολιτικοποιημένα Εξάρχεια της Αθήνας, με χειροποίητη χρωματική επεξεργασία του φιλμ.
ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει συζητήσεις, μάστερκλας και q&a’s μετά από επιλεγμένες προβολές με τους προσκεκλημένους σκηνοθέτες που θα προλογίσουν τις ταινίες τους. Ένας μεγάλος αριθμός σκηνοθετών/σκηνοθετριών από όλο τον κόσμο (από την Αργεντινή, τον Καναδά, την Παλαιστίνη, την Ινδία, τις Η.Π.Α. μέχρι την Πορτογαλία, την Αυστρία, τη Γερμανία, τη Σερβία και την Κύπρο), που διαγωνίζονται στα δύο Διαγωνιστικά Τμήματα του 13ου ΦΠΚΑ, θα παρευρεθούν στο Φεστιβάλ για να παρουσιάσουν τα φιλμ τους και να συνομιλήσουν με το κοινό.
Οι παράλληλες δράσεις του φεστιβάλ, εκτός από τα προαναφερόμενα μάστερκλας της Αντουανέττας Αγγελίδη (7/12) και του Ράντου Ζούντε (14/12) στην Ταινιοθήκη, περιλαμβάνουν ένα στρογγυλό τραπέζι με θέμα «Ψηφιοποίηση, Αποκατάσταση και το μέλλον των Ευρωπαϊκών Φιλμικών Αρχείων» (12/12, Ινστιτούτο Γκαίτε), καθώς και τη συζήτηση Παραγωγή σε μια παγκοσμιοποιημένη αγορά για ταινίες δημιουργών και ντοκιμαντέρ σε συνεργασία με το ΕΚΚΟΜΕΔ (13/12, Ινστιτούτο Γκαίτε) - και τα δύο παρουσία σημαντικών ομιλητών/ομιλητριών από Ελλάδα και εξωτερικό.
Επιπλέον, την Κυριακή 8/12, στην Ταινιοθήκη, θα διεξαχθεί σε συνδιοργάνωση με την ARTWORKS η συζήτηση στρογγυλής τράπεζας “Reframing Images” x ARTWORKS: Εξερευνώντας την τομή του κινηματογράφου και της σύγχρονης τέχνης / Exploring the intersection of cinema and contemporary art» με τη συμμετοχή έξι σκηνοθετών/σκηνοθετριών από το νεοσύστατο Διαγωνιστικό Τμήμα «Reframing Images». Τη συζήτηση θα συντονίσει ο σκηνοθέτης Μενέλαος Καραμαγγιώλης.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει ακόμα δύο πάρτι γνωριμίας στο BIOS (Κυριακή 8/12 και Κυριακή 15/12) με τους καλλιτέχνες και τους συντελεστές του Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας.
ΠΡΟΦΕΣΤΙΒΑΛΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ
Το 13ο Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας (Athens Avant-Garde Film Festival), παρουσιάζει σε πρώτη προβολή στην Αθήνα την ταινία exergue - on documenta 14 του Δημήτρη Αθυρίδη, σε παραγωγή της Faliro House Productions. Η ταινία ακολουθεί τον καλλιτεχνικό διευθυντή της documenta 14 Adam Szymczyk καθώς ηγείται της διοργάνωσης της πιο σημαντικής έκθεσης τέχνης στον κόσμο. Πρόκειται για μια χωρίς προηγούμενο παρασκηνιακή εξερεύνηση του θεσμικού κόσμου της τέχνης. Η διάρκειας 14 ωρών ταινία - χωρισμένη σε 14 κεφάλαια - έκανε πρεμιέρα στο 74ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βερολίνου και συμμετείχε μεταξύ άλλων στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Νέας Υόρκης, Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Τορόντο και Φεστιβάλ Κινηματογράφου Cinéma du Réel.
Η ταινία (διάρκεια 848’) θα κατανεμηθεί σε 3 προβολές, το τριήμερο 2-4 Δεκεμβρίου, αμέσως πριν την έναρξη του 13ου ΦΠΚΑ, και θα παρουσιαστεί ως προφεστιβαλική δράση του φεστιβάλ, με ελληνικούς και αγγλικούς υποτίτλους, ως εξής:
Δευτέρα 2 Δεκεμβρίου, 17:00-21:30
Τρίτη 3 Δεκεμβρίου, 17:00-23:00
Τετάρτη 4 Δεκεμβρίου, 17:00-21:45.
*Ευχαριστούμε τον Λόλεκ για την ευγενική παραχώρηση της μουσικής του για τις ανάγκες του φετινού σποτ του Φεστιβάλ. Ο καλλιτέχνης θα παίξει μουσική, μαζί με τον Ρόμπυ Εκσιέλ, στο πάρτυ που θα ακολουθήσει στο BIOS μετά την απονομή των βραβείων του 13oυ ΦΠΚΑ, την Κυριακή 15/12.
ΕΙΣΙΤΗΡΙΑ
Προσφορά: Στις απογευματινές προβολές (με ώρα έναρξης μέχρι τις 7 μ.μ.), οι πρώτοι 20 σπουδαστές έχουν την ευχέρεια να παρακολουθήσουν την ταινία της αρεσκείας τους, με την επίδειξη της φοιτητικής τους ταυτότητας.
Εισιτήρια (ONLINE): 3 ευρώ.
Ακολουθήστε τους λογαριασμούς Instagram και Facebook του Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας για περαιτέρω ανακοινώσεις σχετικά με το πρόγραμμα και τα αφιερώματα του 13ου ΦΠΚΑ.
