Μια φυσική καταστροφή που καταβυθίζει ένα μεξικάνικο χωριό κάτω από τις στάχτες στην ταινία Ανγκάγουαν (2006) του Πολ Γρίβας· πολεμικές καταστροφές στο Τ.Ν. σε πόλεμο (2020) του Φλοράν Μαρσί, γυρισμένο στα χαλάσματα της Ράκα (Συρία) και της Μοσούλης (Ιράκ), καθώς οι σποραδικοί πυροβολισμοί συνεχίζονταν και τα πτώματα παρέμεναν άταφα· η αιματηρή αποτυχία της δημοκρατικής επανάστασης της Συρίας, μέσα από θραύσματα εικόνων που παρατηρούν και αναλύουν συντετριμμένοι οι τρεις πρωταγωνιστές της ταινίας Η μνήμη μας, μας ανήκει (2021) του Ραμί Φαρά και της Σίνε Μπίργκε Σόρενσεν· το ναυάγιο του κρουαζιερόπλοιου Costa Concordia στην Ταινία καταστροφής (2018), στην οποία ο Πολ Γρίβας επανεξετάζει πώς ο Ζαν Λυκ Γκοντάρ στην ταινία Σοσιαλισμός (2010) ανάδειξε πάνω στο ίδιο πολυτελές κρουαζιερόπλοιο κάποια προβληματικά κατάλοιπα της ανεκπλήρωτης υπόσχεσης του κομμουνισμού.

Είναι η ανθρωπότητα ικανή μόνο για καταστροφή; Μπορούν οι εικόνες να έχουν αποκλειστικά τον ρόλο της απεικόνισης των πολιτικών και ηθικών καταστροφών, ενισχύοντας έτσι την απελπισία; Τι συμβαίνει μετά τις καταστροφές, και μπορεί άραγε να υπάρξει ένα μετά; Χωρίς να επιδιώκουν να μεταδώσουν κάποιο ελπιδοφόρο μήνυμα, οι ταινίες αυτές μας μιλούν για τη συνείδηση, ατομική και συλλογική, της απόκτησης γνώσης αλλά και για την αδελφoσύνη που επιφέρει κάθε εξέγερση.

Όπως συμβαίνει συχνά στην ιστορία της ανθρωπότητας, οι άνθρωποι αντλούν από το παράδειγμα της φύσης για να διορθώσουν τα κακώς κείμενά τους. “Η φύση, μια ανεξάντλητη πηγή συναντήσεων προικισμένων με μια σιωπηλή επικοινωνία”, είναι τα λόγια που μυθοπλαστικά εκφέρει ο Αμπάς Κιαροστάμι κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του στο νησί Αράν, ομφαλό της ιστορίας του ντοκιμαντέρ στην ταινία Ο καθρέφτης δυνατών κόσμων (2021) του Φέργκους Ντέιλι. Πώς μπορεί ο κινηματογράφος να απελευθερωθεί από τον ανθρωποκεντρικό και βιομηχανικό του χαρακτήρα;

Καθεμιά από τις ταινίες που παρουσιάζονται εδώ προτείνει μια λύση, είτε αυτή εκφράζεται μέσα από τις εικόνες είτε μέσα από την ίδια την τεχνική: την ανανέωση μιας αναπαράστασης μέσα από την παραγωγή αυτόνομων μέσων φωτοχημικής εμφάνισης (Κάρελ Ντόινγκ), έναν ξέφρενο χορό με παρτενέρ τη φύση (Σεσίλια Μπενγκολέα), τη φαντασιακή απόδοση του ήχου όπως τον προσλαμβάνουν τα ζώα (Ζελί Παρό), την αντιμετώπιση κάθε λουλουδιού ή βοτάνου με την ίδια ιερότητα με την οποία κάποτε οι ζωγράφοι απεικόνιζαν τους βασιλείς και τις βασίλισσες (Σιλβί Σιμόν, Τζέιν Πάρκερ), την εξύμνηση της ζωής μέσα από μεγαλειώδεις ύμνους (Βόλφγκανγκ Λέμαν, Αλεξάντρ Λαρόζ).

Επιμέλεια, εισαγωγικό κείμενο: Νικόλ Μπρενέζ
(Επιμελήτρια της Γαλλικής Ταινιοθήκης και Καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Νέας Σορβόνης-Παρίσι 3 και στη Σχολή Κινηματογράφου La Femis)
Προγραμματισμός: Ιάκωβος Σκενδερίδης